Na Dębcu przy ul. Bluszczowej znajduje się jeden z najpiękniejszych cmentarzy nie tylko w Poznaniu, ale i w całej Wielkopolsce.
Ten kameralny cmentarz otwarto w 1912 roku. Panowała wtedy tendencja kształtowania przestrzeni wg wzorów sztuki ogrodowej. Niemal w tym samym czasie pomiędzy ulicami 28 Czerwca 1956, Wiśniową oraz linią torów kolejowych, powstała kolonia willowa dla urzędników i pracowników kolei. Zarówno kolonia jak i cmentarz doskonale wpisały się w ten ogrodowy nurt. Położony wzdłuż ulicy Wiśniowej cmentarz był zwieńczeniem powstałego osiedla.
Tereny za cmentarzem od strony Warty były jeszcze wtedy niezabudowane, tak więc roztaczał się malowniczy widok na krajobraz doliny nadwarciańskiej. Zajmujący powierzchnię 6,5 ha cmentarz doskonale spełniał zarówno wymogi funkcji cmentarnej, jak i dekoracyjnej.
Projekt cmentarza opracował architekt Kazimierz Karłowski we współpracy z Kazimierzem Skąpskim. Rozmieszczeniem roślinności zajęła się żona Karłowskiego – Anna, dyplomowana ogrodnik. Prace ogrodnicze wykonał Jan Woźny, który później został opiekunem cmentarza.
Umiejętnie dobrane gatunki drzew sprawiły, że cmentarz prezentuje się w doskonałych barwach o każdej porze roku. Główna aleja, wzdłuż której zaprojektowano kwatery i mniejsze alejki, obsadzona została platanami klonolistnymi.
Dom ogrodnika, kostnicę, bramę główną oraz inne obiekty architektoniczne zaprojektował w neobarokowo-klasycystycznym stylu znany poznański architekt, Kazimierz Ruciński. W centralnej części cmentarza znajduje się neoklasycystyczna kaplica cmentarna od której odchodzą cztery alejki. 1 września 1912 roku odbyło się uroczyste poświęcenie cmentarza.
Pierwsze nagrobki powstałe krótko po otwarciu nekropolii, cechują się surową formą, bez żadnych dekoracji. Wykonano je z piaskowca bądź granitu. Nieco później stawiano już nagrobki w formie krzyży łacińskich. Na niektórych nagrobkach widnieją tradycyjne nazwiska wielkopolskie oraz nazwiska Bambrów poznańskich.
Zabytkowy cmentarz
W 1966 r. podjęto uchwałę w sprawie zamknięcia cmentarza dla celów grzebalnych a 16 stycznia 1969 nekropolia została oficjalnie zamknięta.
W kwietniu 1971 r. arcybiskup poznański, ks. Antoni Baraniak założył Ośrodek Duszpasterski przy kaplicy cmentarnej, pw. bł. Bogumiła, który później przekształcono w parafię. To uratowało cmentarz przed popadnięciem w zapomnienie. 9 lutego 1984 r. nekropolia została wpisana do rejestru zabytków i objęta ochroną konserwatorską.
W maju 2001 r. cmentarz został ponownie otwarty dla celów grzebalnych. Na terenie cmentarza, niedaleko bramy głównej wybudowano nowy kościół pw. Ofiarowania Pańskiego.
Wcześniej, w 1990 r. spłonął dom zarządcy cmentarza. Na jego miejscu powstał dom parafialny z salkami katechetycznymi, biuro parafialne oraz mieszkania dla proboszcza i wikariusza.
Pochowani na cmentarzu
Na cmentarz spoczywa wiele znanych osób, m.in. Stefan Kałamajski, przemysłowiec i wieloletni radny miejski Poznania w okresie międzywojennym, który był też właścicielem kina „Słońce”.
Pochowano tutaj także twórców cmentarza: Kazimierza Karłowskiego i Kazimierza Skąpskiego. Jest też grób dziewięciu kolejarzy, którzy zginęli od kul policyjnych w czasie demonstracji przed zamkiem cesarskim w kwietniu 1920 roku.
Na cmentarzu spoczywa również zmarły w 1917 roku Włodzimierz Lisiecki, były piłkarz Lecha, który grał w jego barwach w latach 1953-57 i 1959-1967, proboszczowie parafii Bożego Ciała oraz wiele innych zasłużonych osób z Dębca oraz Wildy.
Zachęcam do odwiedzenia tego jednego z najpiękniejszych cmentarzy w Poznaniu.
Żródła:
H. Hałas, Dębieckie cmentarze, w: Dębiec, „Kronika Miasta Poznania”, nr 1, 2004.
Dziękujemy za przeczytanie artykułu. Zapraszamy do polubienia naszego profilu na facebooku Poznańskie Klimaty oraz do zapisania się na newsletter i pobrania bezpłatnego przewodnika o Poznaniu.